باید برچسب «کشور پرخطر» از روی ایران برداشته شود/ گذرنامه ما پرریسک است؛ حتی یک ایرانی معمولی هم نمی‌تواند از سیستم بانکی جهانی استفاده کند

زهرا علی‌اکبری– گروه ویژه اقدام مالی موسوم FATF بعد از شش سال، از رئیس مرکز اطلاعات مالی کشور برای مذاکره حضوری دعوت رسمی به‌عمل آورد. این مذاکرات مستقیم در مسیر عادی‌سازی پرونده ایران، تعلیق اقدامات تقابلی و خروج کشورمان از فهرست کشورهای پرخطر موسوم به لیست سیاه FATF بعد از حدود ۶ سال در شهر مادرید اسپانیا برگزار خواهد شد.

مرکز اطلاعات مالی نیز در پی این اتفاق اعلام کرد: به دنبال ارائه اقدامات و فعالیت‌های کشور در حوزه مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم در دو سال اخیر به گروه منطقه‌ای FATF و تصویب کنوانسیون پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت نظام، دبیرخانه این نهاد رسماً از «هادی خانی» دبیر شورای عالی پیشگیری و مقابله با جرایم پولشویی و تأمین مالی تروریسم برای مذاکره دعوت به‌عمل آورد.

بیشتر بخوانید: 

       چرا تندروها با پیوستن ایران به FATF مخالفت می‌کنند؟ / الحسینی: کسانی که ما را با فهم غلط درباره FATF در چاه انداختند، باید جواب‌گو باشند

     چراغ سبز FATF به اقتصاد ایران/جامساز: بدون کنترل مکانیسم ماشه، FATF فقط روی کاغذ است!

رئیس مرکز اطلاعات مالی وزارت امور اقتصادی و دارایی می‌گوید: بعد از شش سال با تعیین تکلیف و تصویب پالرمو، اف‌ای‌تی‌اف به این جمع‌بندی رسید که برنامه اقدام ما پیشرفتی محسوس داشته است.

 هادی خانی در گفتگو با خبرگزاری خبرآنلاین تاکید کرد: این اتفاق سبب شد از ما دعوت کنند تا در نشست حضور یابیم و در خصوص نحوه تعامل برای اجرای کامل برنامه اقدام وارد مذاکره و بحث شویم. البته مذاکره از جنس دفاع از اقدام‌ جمهوری اسلامی ایران و تعلیق اقدامات تقابلی است.

معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی در توضیح این مطلب افزود: در حقیقت باید توضیح دهیم چه برنامه‌هایی داریم و چه کارهایی را تا کنون انجام داده‌ایم. امیدواریم این نشست آغازی بر جلسات بعدی باشد تا بتوانیم مسیر خروج از لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف را تسریع کنیم.

وی با اشاره به این‌که در حال حاضر تنها پالرمو تعیین تکلیف شده و هنوز سی‌اف‌تی در دستور بررسی است، تاکید کرد: برای اینکه اقدامات تقابلی علیه کشور را متوقف و کشور را نهایتاً از لیست سیاه خارج کنیم لازم است برنامه اقدام را به صورت کامل اجرا کنیم. این بدان معناست که سی‌اف‌تی نیز باید تعیین تکلیف شود.

او ادامه داد: اگر سی‌اف‌تی تصویب شود و تقسیم کاری را که بین دستگاه‌ها تعریف کردیم با حمایت دولت و همکاری دستگاه های مربوط پیش ببریم، احتمالا بین یک تا یک سال و نیم زمان می‌برد تا از لیست سیاه خارج شویم.

این مقام مسئول در پاسخ به این سئوال که با توجه به این‌که مخالفان همچنان می‌گویند رعایت استانداردهای اعلامی از سوی اف‌ای‌تی‌اف با وجود تحریم‌ها کار بردی ندارد و دستاوردی برای کشور نخواهد داشت، اجرای برنامه کامل اقدام تا چه میزان گره‌گشاست؟ گفت: عامل اصلی که ما تعاملات پولی و مالی با اکثر بانک‌های جهان نداریم، تحریم نیست بلکه لیست سیاه اف‌ای تی‌اف است.  

وی در توضیح این مطلب ادامه داد: یک سری از بانک‌ها به تحریم‌های آمریکا تمکین کردند و آن را اجرا می‌کنند اما بانک‌هایی در کشورهای دوست، همسایه و همسوی ما هستند که از تحریم تبعیت نمی‌کنند.

خانی گفت: اتفاقا این دسته از بانک‌ها به خاطر حضور ما در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف با ما همکاری ندارند. طبیعتا اگر از لیست سیاه خارج شویم گشایش خوبی ایجاد می‌شود.

دبیر شورای‌عالی پیشگیری و مقابله با جرایم پولشویی و تأمین مالی تروریسم تاکید کرد: تکمیل این پروسه نیازمند کار دیگری هم هست. باید بانک‌ها به روز شوند و زیرساخت‌ها همخوانی لازم را با دستورالعمل‌ها پیدا کنند البته این موضوع در حیطه‌ کاری ما نیست و بانک مرکزی در حال کار روی این مسئله است.

او گفت: مهمترین کار ما این است که تلاش کنیم برچسب کشور پرخطر مالی تروریسم از روی کشور برداشته شود و بین ما و سایر موسسات پولی و مالی بین‌المللی اعتمادسازی صورت گیرد.

او در جواب این پرسش که در حال حاضر چند کشور در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف هستند؟ گفت: کشورهای ایران، کره شمالی و میانمار در لیست سیاه ولی با تفاوت هایی قرار دارند. میانمار عضو اف‌ای‌تی‌اف است و در لیست سیاه حضور دارد. کار آسانی برای خروج از این لیست دارد، موضوع در حد نظارت معمولی است. ما در لیست سیاه حضور داریم و کارمان مشکل‌تر است و نظارت شدیدتری نیز برای ما به دلیل اعمال اقدامات تقابلی وجود دارد. کره شمالی اما وضعیت به مراتب بدتری از ما دارد.

وی در پاسخ به پرسشی در خصوص وضعیت افغانستان گفت: افغانستان در سال ۱۳۹۶ بعد از ۵ سال تلاش از لیست خاکستری اف‌ای‌تی‌اف خارج شد. البته ریسک‌بندی متناسب با ریسک‌های منطقه‌ای هم هست اما باید توجه داشت چالش ما با اف‌ای‌تی‌اف از سال ۱۳۸۴ شروع شده و طی این مدت نتوانستیم درست مدیریت کنیم.

او در پاسخ به برخی انتقادات مبنی بر اینکه آمریکا و اسراییل مانع بزرگ عادی سازی وضعیت ما در اف‌ای‌تی‌اف هستند، نیز گفت: نوع عمکلرد اف‌ای‌تی‌اف بر اساس اجماع است نه اتفاق آرا. اجماع از این جنس که سئوالات فنی مطرح می‎شود و شما پاسخ فنی و حقوقی می‌دهید. در نهایت خود به خود اجماع اتفاق می افتد. باید توجه داشت با حضور آمریکا و اسراییل، هفده بند از بندهای اقدام را با اف‌ای‌تی‌اف نهایی کردیم.  پس تصور اینکه با حضور آمریکا و اسراییل نمی‌شود کاری کرد درست نیست. در اواخر سال ۱۴۰۲ و در زمان دولت شهید رئیسی با پیگیری های مرکز اطلاعات مالی و وزارت امور اقتصادی و دارایی نام ایران از شمول توصیه ۷ و سایر اسناد این نهاد که مرتبط با قطعنامه ۲۲۳۱شورای امنیت سازمان ملل متحد بود، حذف شد. پس این‌طور نیست که رای‌گیری شود و کسی دستش را بالا ببرد و بگوید مخالف است. بحث کاملا فنی و حقوقی است. کسی که مخالف است باید دلایل فنی و حقوقی برای مخالفتش بیاورد.

خانی پیش‌بینی کرد ایران کار سختی در پیش داشته باشد و گفت: مدت‌هاست ارتباط ما قطع بوده و به زمان نیاز داریم تا فضای بحث‌های کارشناسی را بین خودمان و طرفین ایجاد کنیم. کسانی که در همین فضا می‌گویند عضویت در اف‌ای‌تی اف بی‌ثمر است، دنبال حذف صورت مساله هستند نه حل مساله. آن‌ها می‌گویند چون شاید بیست نگیریم بهتر است به صفر قانع شویم. آدم وقتی بازی می کند ممکن است ببازد ولی وقتی نمی‌خواهد بازی کند همیشه بازنده است.

وی گفت: باز هم تاکید می‌‎کنم تحریم مقوله‌ای جدا از اف‌ای‌تی‌اف است چرا که تحریم‌ها موضوعی یک جانبه از سوی آمریکاست و مورد تایید سازمان ملل نیست. آمریکا برای این‌که کشورها تحریم را اجرایی کنید یا باید اجبار کند یا امتیاز بدهد اما محدودیت ناشی از  حضور در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف مورد تایید سازمان ملل و شورای امنیت سازمان ملل و سایر کشورهاست. به این ترتیب این مقوله کاملا متفاوت از تحریم امریکا است.

وی در توضیح این مطلب افزود: این‌که می‌گویند با وجود تحریم امریکا اف‌ای‌تی‌اف معنا ندارد مصداق همون مثال بیست و صفر است.

خانی گفت: ما در شرایط فعلی تبادل پولی و مالی مستقیم نداریم. بخشی از این اتفاق ناشی از تحریم و بخشی ناشی از حضور در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف است.

وی در جواب این سئوال که عدم عضویت در اف‌ای‌تی‌اف چقدر هزینه برای اقتصاد ایران داشته است؟ گفت: باید توجه کنیم در شرایط فعلی رد و بدل پول هم در سطوح کلان و هم در سطح اشخاص حقیقی بدون هزینه نیست و هزینه گزافی را بر دوش تجار ما می گذارد. حتی در حال حاضر یک فرد معمولی ایرانی بخواهد به عنوان گردشگر سفری داشته باشد، نمی‌تواند از طریق سیستم بانکی کارهایش را انجام دهد و ناگزیر است سراغ سیستم زیر زمینی برود. ما باید با تلاش کنیم تا شرایط عادی شود. بالاخره از نظر بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری جهان ما کشور پرخطر هستیم و گذرنامه ما پرریسک است. این وضعیت سبب شده برخی حتی کلاه مردم را بردارند و لازم است این وضعیت را تغییر دهیم.

۲۲۳۲۲۳